NoLo: mag het iets minder (alcohol) zijn?

Alcohol in wijn: hoger, lager, geen?

Gedurende de laatste decennia is het alcoholgehalte in wijn voortdurend toegenomen: terwijl in het begin van de jaren 80 een alcoholgehalte van 12 à 12,5% de norm was, is 13,5% of zelfs 14,5% vandaag geen uitzondering meer. Dat komt vooral doordat wijnmakers zich aanpasten aan de vraag van de consument naar rondere, vollere, meer verleidelijke wijnen.

Maar de opwarming van het klimaat doet het suikergehalte van de druiven en dus ook het alcoholniveau van de wijn nog verder stijgen. Anderzijds vragen steeds meer consumenten naar fijnere wijnen met minder alcohol. Of zelfs zonder alcohol.

Wat is wijn zonder alcohol? En is die ook lekker?

Voor de productie van wijn zonder alcohol maakt men eerst gewone wijn, waar men vervolgens de alcohol uit verwijdert. Traditionele processen gebruiken warmte om de alcohol te verwijderen waardoor ook aroma’s verloren gaan. Moderne processen proberen de temperatuur te verlagen zodat meer aroma’s behouden blijven, vaak in combinatie met een systeem dat de verloren aroma’s opvangt om ze vervolgens weer toe te voegen aan de gedealcoholiseerde wijn. Dat gebeurt vooral door een drietal technieken: vacuüm distillatie, omgekeerde osmose en de ‘spinning cone column’.

Maar zoals Master of Wine Jan De Clerq van wijnhandel Portovino in zijn nieuwsbrief van april 2025 zegt:

”Met de alcohol gaat jammer genoeg veel verloren. Op de eerst plaats aroma’s, maar ook de structurele elementen veranderen. Alcohol geeft een ‘zoete’ sensatie en ook een zekere textuur aan de wijn. En als je een volume van 10-15% wegneemt gaan andere elementen (zuren bvb) zwaarder doorwegen. Samen met de alcohol gaat blijkbaar de ziel verloren van een wijn. Of de parfum van de wijn, want alcohol fixeert aroma’s. En aroma’s zijn smaak.”

Bestaat er dan geen kwalitatieve, lekkere wijn? Wellicht wel, maar ik heb hem nog niet gedronken. En ik ben niet alleen, want ook Master of Wine Jan De Clerq zegt in zijn nieuwsbrief: “Jammer genoeg vonden we nog niets dat ons kan bekoren.” En dat wil toch iets zeggen!

In afwachting van een boeiende wijn zonder alcohol kunnen we misschien eens kijken naar wijnen met minder alcohol.

Op zoek naar smakelijke wijnen met minder alcohol

Wijnen die, zonder technische ingrepen, een alcoholgehalte van 12% en minder hebben zijn niet gemakkelijk te vinden!

Een aantal factoren leidt tot een lager alcoholgehalte:

• Het klimaat: zo produceren wijngaarden met een maritiem of Atlantisch klimaat in principe minder rijke, maar strakkere wijnen.
• Het weer: in een jaar met lagere temperaturen tijdens het rijpingsseizoen is het suikergehalte en dus ook het alcoholgehalte normaal lager.
• Het wijntype: bij veel zoete wijnen wordt een groot deel van de suikers niet vergist en dus niet omgezet in alcohol.
• En last but not least: de druivensoort.

 

Wat betekent dit nu concreet, in het bijzonder voor de Loire-wijnen?

La Revue du Vin de France selecteerde in zijn magazine van maart 2025 in totaal 34 ‘vins à faible taux d’alcool qui nous fascinent’. Daarvan zijn er liefst zes uit de Loire-streek.

Bij Wijnstroom heb je in elk van de wijntypes een mooi aanbod:

Schuimwijn – De Crémant de Loire Extra Brut van Domaine de la Bougrie, op basis van 90% Chardonnay en 10% Cabernet Franc heeft een alcoholgehalte van slechts 11,5%. Hij heeft een open en intens aroma van frisse appel en peer. Hij is zeer droog van smaak met stevige zuren. Dit is een strakke, evenwichtige en verfijnde Crémant, met een rijping ‘sur lattes’ gedurende twee jaar. 16,90 EUR

Droge witte wijn – In de buurt van Nantes, vlakbij de Atlantische Oceaan vinden we de AOP Gros Plant du Pays Nantais waar fris-zure wijn gemaakt wordt op basis van de Folle Blanche druif. Typisch zijn de hoge zuren, de smaak van citrus (citroen, pompelmoes) en de florale toetsen. De Famille Lieubeau maakt een intense, minerale wijn met hints van peer, met amper 11% alcohol. Lekker als aperitief of bij salades en zeevruchten. 12,40 EUR.

Iets verder oostwaarts, maar nog steeds met een Atlantisch klimaat, vinden we de AOP Muscadet, waar de druif Melon de Bourgogne domineert. Le Clos du Grand Bois van het Domaine du Champ Chapron is uiterst delicaat, met 12% alcohol, smaken van rijp steenfruit en nootmuskaat en een mineralige afdronk. Is culinair verrassend ruim te combineren. 11,40 EUR.

In de regio Centre-Loire, met bekende appellaties zoals Sancerre en Pouilly-Fumé, situeert zich ook de AOP Pouilly-sur-Loire, waar de Chasselas druif heerst. Les Binerelles van Domaine Landrat Guyollot heeft een delicate, zuivere smaak, mooi afgerond, fris en mineraal, met slechts 11,5% alcohol. Te drinken als aperitief, met oesters en gemarineerde mosselen, salades met knapperige groenten, gebakken vis, gevogelte. 18,80 EUR

Op basis van Chardonnay wordt meestal vrij volle wijn gemaakt. Dat het ook anders kan bewijst Classique van Domaine de la Bougrie: geel fruit, tonen van appel en citrus, een goede balans van zuren en rondheid. Dit is een frisse, strakke en levendige Chardonnay met slechts 11,5% alcohol. Culinair zeer ruim inzetbaar. 9,90 EUR

Droge rode wijn maken met weinig alcohol is moeilijker omdat ook de tannines volledig rijp (zacht) moeten worden. Veel druivensoorten vallen dan uit de boot omdat ze pas echt rijp worden aan 12.5 % of meer. In koele gebieden zoals Haute-Loire en koele jaren kan het wel lukken met Gamay.

In de categorie van zoete wijn vinden we de Demi-sec van Domaine de la Bougrie gemaakt van Chenin Blanc, met een alcoholgehalte van 12%. De smaak is zeer complex met een mooi evenwicht tussen zoet, frisse zuren en een bittere toets. Past uitstekend bij hartige voorgerechten en zoete desserts. 9,60 EUR